Тэхас

Штат ЗША
Штат Тэхас англ. State of Texas
Флаг Тэхаса Друк Тэхаса
Дэвіз штата	«Дружба»
Песня штата	« Texas, Our Texas »
Мянушку штата	«Штат Адзінокай Зоркі» [1]
Сталіца	Осцін
Найбуйнейшы горад	Х'юстан
Буйныя гарады	Сан-Антоніё , Далас , Осцін , Форт-Уэрце , Эль-Паса
Насельніцтва	▲ 29 183 290 [2] ( 2020 год ) 2-е па ЗША
шчыльнасць	42,9 чал./ км² 26-е па ЗША
Плошча	2-е месца
за ўсё	696 241 км²
водная паверхня	17406 км² (2,5%)
шырыня	25 ° 50 'з. ш. па 36 ° 30 'з. ш. , 1244 км
даўгата	93°31' в. д. па 106 ° 38 'з. д. , 1270 км
Вышыня над узроўнем мора
максімальная	2 667,4 м
сярэдняя	520 м
мінімальная	0 м
Прыняцце статусу штата	29 снежня 1845 года 28 па рахунку
да прыняцця статусу	Рэспубліка Тэхас
Губернатар	Грег Эбат
Віцэ-губернатар	Дэн Патрык
Заканадаўчы орган	Легіслатура Тэхаса
верхняя палата	Сенат Тэхаса
ніжняя палата	Палата прадстаўнікоў Тэхаса
Сенатары	Тэд Круз Джон Корнін
Гадзінны пояс	Цэнтральны час: GMT −6/ −5
Скарачэнне	TX
Афіцыйны сайт	texas.gov
Медыяфайлы на ВікіСховішчы

Тэхас ^{[3] [4]} ( па- ангельску: Texas , амерыканскае вымаўленне: [ˈtɛksəs] , мясцовае: [ˈtɛksɪz] ; ісп. Texas , вымаўленне: [ˈtexas] ( слухаць ) ) - штат ^[5] на поўдні ЗША . Займае 2-е месца па тэрыторыі ў ЗША (696 241 км²) пасля Аляскі , 2-е месца пасля Каліфорніі па колькасці насельніцтва (29 183 290 чалавек па выніках перапісу насельніцтва ЗША 2020 года ^[6] ) і па ВРП ^[7] . Тэхас з'яўляецца адным з цэнтраў амерыканскай сельскай гаспадаркі, жывёлагадоўлі, адукацыі, нафтагазавай і хімічнай прамысловасцей, фінансавых інстытутаў. Сталіца штата - Осцін ; адміністрацыйны падзел - акругі (254).

Назва штата паходзіць ад іспанскага слова "tejas" , а то, у сваю чаргу, ад індзейскага "táysha" , на мове плямёнаў кадда азначае "сябар", "саюзнік" (ім першыя іспанскія даследчыкі тэрыторыі называлі індзейцаў, якія ўваходзілі ў канфедэрацыю плямёнаў хасінай ). . Амерыканская абрэвіятура штата - TX. ^[8]

Гісторыя

Участак пустыні на захадзе Тэхаса

Іспанская каланізацыя

Да ўрэгулявання іспанцамі і іншых імігрантаў з Еўропы, сучасная тэрыторыя Тэхаса была месцам пасялення розных індзейскіх плямёнаў: Апачі , Atacapa , Бидай , Кадзі , команчей , чэрокі , кайова , Tonkawa , Вічыта і каранкава . У 1870-я гг. апачы пакінулі Тэхас; яны былі апошнімі індзейцамі, якія займалі значную тэрыторыю штата. У цяперашні час урадам ЗША прызнаны тры карэнныя племені Тэхаса: племя Алабамаў і Кушат , племя Кікапу і племя Іслета-дэль-сюр-Пуэбло.

У 1519 годзе ўздоўж тэхаскага ўзбярэжжа прайшоў іспанскі мараплаўца Алонса Альварэс дэ Пінеда , які ўпершыню нанёс на карту берагавую лінію Мексіканскага заліва. Першым еўрапейцам, хто ступіў на зямлю Тэхаса (6 лістапада 1528 года), стаў пацярпелы караблекрушэнне канкістадор Альвар Нуньес Кабеса дэ Вака . Ён правёў шэсць гадоў у Тэхасе, наладжваючы гандлёвыя сувязі з мясцовымі плямёнамі. Першае паселішча было заснавана іспанцамі ў раёне Іслета каля сучаснага Эль-Паса ў 1682 годзе. Тым часам, усход сучаснага Тэхаса стаў асвойвацца французамі, якія пашыралі сваю калонію Луізіяна . 18 лютага 1685 года француз Рэнэ-Робер Кавалье заснаваў у заліве Матагорда форт Сэн-Луі , фарпост Францыі на тэрыторыі Тэхаса. У 1690 годзе Алонса дэ Леон перасёк раку Рыа-Грандэ і заснаваў ва ўсходняй частцы Тэхаса каталіцкую місію Сан-Францыска-дэ-лос-Тэхас. Місія размяшчалася ў раёне старой дарогі на Сан-Антоніё , найстарэйшай транспартнай артэрыі на тэрыторыі сучасных ЗША. Да канца XVIII стагоддзя ўся тэрыторыя сучаснага Тэхаса разам з Мексікай з'яўлялася часткай іспанскай калоніі Новая Іспанія .

У пачатку XIX стагоддзі ўсход Тэхаса стаў асвойвацца перасяленцамі з ЗША. Мазэс Осцін набыў 800 км²; 3 студзеня 1823 года на рацэ Бразас Стывен Осцін утварыў калонію з 300 амерыканскіх сем'яў (цяпер вядомую як «Старыя тры сотні»). У 1821 годзе Новая Іспанія, у склад якой уваходзіў Тэхас, дабілася незалежнасці ад Іспаніі , і такім чынам, Тэхас стаў часткай Мексіканскай імперыі .

Рэспубліка Тэхас

Да сярэдзіны 1830-х гг. дыктатура і беззаконне ў Мексіцы прывялі да таго, што дзяржава апынулася на мяжы распаду: тэрыторыі Тэхаса і Юкатана выказалі - паводле канстытуцыйнага права - жаданне аддзяліцца. У 1835 годзе прэзідэнт Мексікі генерал Антоніо Лопес дэ Санта-Ганна прапанаваў новую канстытуцыю, паводле якой адмянялася рабства , якое было нормай сярод амерыканскіх перасяленцаў. Акрамя таго ён узмацніў ціск на амерыканцаў, патрабуючы раззбраення і прымусовага выправаджэння нелегальных імігрантаў з памежных штатаў ЗША і аддачы іх земляў. Гэтая палітыка мексіканскага ўрада выклікала незадаволенасць сярод жыхароў Тэхаса, і паслужыла падставай да вайны за незалежнасць.

2 кастрычніка 1835 года адбылося сутыкненне тэхасцаў з атрадам мексіканскай кавалерыі каля горада Ганзалес , што прывяло да пачатку ваенных дзеянняў. 28 кастрычніка 1835 года ў бітве пры Кансепсьёне 90 тэхасцаў перамаглі 450 мексіканцаў. 2 сакавіка 1836 г. на Сходзе прадстаўнікоў амерыканскіх перасяленцаў была падпісана дэкларацыя аб незалежнасці ад Мексікі. У адказ былі пасланы мексіканскія войскі, якія ў бітве за крэпасць Алама ў Сан-Антоніа амаль цалкам знішчылі малалікі тэхаскі гарнізон пасля трынаццацідзённай аблогі . Следам, 27 сакавіка 1836 года па загадзе Лопеса дэ Санта-Аны мексіканцы пакаралі смерцю Джэймса Фэніна і каля 400 тэхасцаў у Галіядзе . Гэтыя паразы, у сваю чаргу, натхнілі тэхасцаў на стварэнне арміі, якая пад кіраўніцтвам Сэма Х'юстана выйграла 21 красавіка 1836 вызначальнае бітва ў Сан-Хасінта (Лопес дэ Санта-Ганна быў узяты ў палон).

14 мая 1836 года афіцыйныя прадстаўнікі Тэхаса і генерал Санта-Анна падпісалі дагавор аб незалежнасці ў горадзе Веласка . Аднак урад Мексікі не ратыфікаваў гэтую дамову, пакідаючы пытанне аб незалежнасці ад Мексікі адкрытым (пры гэтым заходняя частка сучаснага Тэхаса працягвала мець невыразны юрыдычны статус). У канцы 1836 года была прынята канстытуцыя (якая пацвярджае права рабаўладання ), і Тэхас быў абвешчаны рэспублікай. Першым прэзідэнтам стаў Сэм Х'юстан. Пасля неаднаразовага перамяшчэння сталіцы цэнтрам улады быў абраны ў 1837 годзе Х'юстан . Рэспубліка Тэхас атрымала міжнароднае прызнанне. Пры гэтым працягваліся рэйды мексіканцаў у Тэхас. 5 сакавіка 1842 года атрад мексіканцаў колькасцю больш за 500 чалавек, кіраваны Рафаэлем Васкесам, уварваўся ў Тэхас упершыню пасля рэвалюцыі; дайшоўшы да Сан-Антоніё, ён адступіў назад да Рыа-Гранды; 11 верасня 1842 гады паўтаратысячнае войска Мексікі, кіраваная Адрыянам Уоллем , захапіла частка Сан-Антоніё, але пазней адступіла, захапіўшы палонных. Сутыкненні працягваліся амаль 10 гадоў і залежалі ад таго, ці ўмацоўваліся пазіцыі мексіканскага ўрада або аслабляліся. ЗША афіцыйна ў гэтую барацьбу не ўмешваліся, хаця тысячы добраахвотнікаў у ЗША вербаваліся для дапамогі тэхасцам. Узброеныя канфлікты паміж Мексікай і Тэхаскай рэспублікай былі спынены не столькі далучэннем апошняй да ЗША у 1845 годзе, колькі перамогай ЗША ў Амерыкана-мексіканскай вайне 1846—1848, якая цалкам падавіла супраціўленне і тэрытарыяльныя прэтэнзіі Мексікі. Калі Тэхас аддзяліўся ад Мексікі, ён першапачаткова меў намер стаць рана ці позна часткай ЗША (хоць у асяроддзі тэхас таксама існавала ідэя пашырэння Тэхаса, з ператварэннем яго ў велізарную дзяржаву з тэрыторыяй да Ціхага акіяна ).

Згодна з дагаворам ад 29 снежня 1845 года Тэхас стаў 28-м штатам ЗША. Раней амерыканскі ўрад двойчы (у 1837 і 1844 гадах) адхіляў просьбу аб далучэнні, аднак у 1844 годзе прэзідэнтам ЗША стаў Джэймс Полк , які з'яўляўся прыхільнікам далучэння.

Тэхас з'яўляецца першай і дагэтуль адзінай міжнародна прызнанай незалежнай дзяржавай, якая наўпрост прынятая ў склад ЗША ў якасці штата — раўнапраўнага члена саюза. Маючы высокі статус, Тэхас пры ўваходжанні ў ЗША абгаварыў некаторыя асаблівасці, унікальныя для ЗША. Па-першае, усе землі і нетры штата засталіся належаць народу штата, у Тэхасе не было федэральных земляў. Па-другое, з-за асцярог палітычнай нестабільнасці, Тэхас абгаварыў магчымасць падзелу на пяць штатаў. У 2009 годзе Рык Пэры , які займаў тады пасаду губернатара штата, заявіў аб наяўным у Тэхаса праве на выхад са складу ЗША, аднак такое права ставіцца пад сумненне ^[9] .

Другая палова XIX стагоддзі

Пры ўступленні ў склад ЗША тэрыторыя Тэхаса ўключала ў сябе ўсе землі сучаснага штата Тэхас, а таксама незаселеныя паўночныя ўчасткі, якія па дамове ад 9 верасня 1850 года былі перададзены ўраду ЗША ў якасці выплаты знешняга доўгу Тэхаса (10 мільёнаў долараў). Пасля гэтыя федэральныя тэрыторыі былі падзеленыя паміж будучымі штатамі Нью-Мексіка , Каларада , Аклахома , Канзас і Ваёмінг .

Нягледзячы на ​​тое, што ўсім жыхарам і ветэранам бітваў у Тэхасе выдаваліся зямельныя надзелы і іншыя льготы, асаблівага прыліву імігрантаў не было. Былі створаны спецыяльныя агенцтвы па вярбоўцы эмігрантаў з Еўропы: існавалі нямецкія, французскія, шведскія і галандскія агенцтвы. Самая актыўная іміграцыя ішла з Германіі (пра гэта кажуць назвы многіх гарадоў - Фрэдэрыксберг , Альдорф, Нью-Браўнфэлс і інш.). Пасля еўрапейскіх рэвалюцый 1848 года да нямецкіх перасяленцаў далучыліся палякі, шведы, нарвежцы, чэхі і французы. Іміграцыя расла аж да Другой сусветнай вайны.

У гады Грамадзянскай вайны Тэхас знаходзіўся ў складзе Канфедэрацыі (23 лютага 1861 года на рэферэндуме жыхары Тэхаса прагаласавалі за аддзяленне ад ЗША 46129 галасамі супраць 14697 - 76%). Аднак губернатар Сэм Х'юстан адмовіўся прынесці прысягу Канфедэрацыі, і Канвенцыя сабрала новы ўрад штата. Менавіта ў Тэхасе - 12 траўня 1865 года - адбылася апошняя бітва Грамадзянскай вайны (тэхасцы яшчэ не ведалі, што войскі Канфедэрацыі на чале з генералам Робертам Лі здаліся 9 красавіка ў Віргініі ). У 1870 годзе Кангрэс ЗША паўторна ўключыў Тэхас у склад краіны. У 1876 годзе была прынята сучасная канстытуцыя Тэхаса.

XX стагоддзе

Набліжэнне пыльнай буры ў раёне Стратфарда (1935)

У пачатку XX стагоддзя на тэрыторыі Тэхаса і Мексіканскага заліва былі выяўлены значныя запасы нафты , якія перафарміравалі эканоміку штата (да Другой сусветнай вайны ў Тэхасе пераважала фермерская жывёлагадоўля і земляробства). У 1910-20-я гг. прыгранічная тэрыторыя Тэхас падвяргалася нападам з боку мексіканскіх бандытаў, якія карысталіся смутай Мексіканскай рэвалюцыі. У гады Вялікай дэпрэсіі штат таксама перажываў рэзкае зніжэнне якасці жыцця; да гэтага дадаліся шматлікія пыльныя буры ў 30-я гг., выкліканыя засухай і няправільнай культывацыяй земляў. Усё гэта прывяло да значнага адтоку насельніцтва з Тэхасу.

Пасля Другой Сусветнай вайны Тэхас стаў адным з цэнтраў навуковых тэхналогій, адукацыі і прамысловасці. У Х'юстане размясцілася адміністрацыя НАСА і Касмічны цэнтр імя Ліндана Джонсана з Цэнтрам кіравання палётамі. У 60-я гг. Тэхас стаў паступова адмаўляцца ад сегрэгацыйнай сістэмы , – працэс, які заняў больш за дзесяцігоддзе.

22 лістапада 1963 гады ў Даласе быў забіты прэзідэнт Джон Кэнэдзі . Злачынства да гэтага часу не мае адназначнага тлумачэння. Яго пост заняў віцэ-прэзідэнт Ліндан Джонсан , былы сенатар ЗША ад Тэхаса .

Геаграфія

Размяшчэнне

Тэхас мяжуе са штатамі Нью-Мексіка (на захадзе), Аклахома (на поўначы), Луізіяна (на ўсходзе) і Арканзас (на паўночным усходзе). Паўднёва-заходняя мяжа Тэхаса праходзіць па рацэ Рыа-Грандэ , якая падзяляе ЗША і Мексіку. На паўднёвым усходзе Тэхас абмываецца Мексіканскім залівам .

Усходняя і паўднёвая частка Тэхаса размяшчаюцца на Прымексіканскай нізіне (узбярэжжа Мексіканскага заліва); падвышаючыся на захадзе яна пераходзіць у плато Эдуардc (да 835 м) і Льяна-Эстакада (да 1200 м). На крайнім захадзе пачынаюцца адгор'і Скалістых гор (вышынёй да 2665 м).

Найбуйнейшыя рэкі Тэхаса: Рэд-Рывер , Трыніці , Бразос , Каларада і Рыа-Грандэ; мноства дробных рэк у цэнтральнай і заходняй частках часта перасыхаюць.

Большая частка Тэхаса (цэнтр і поўнач) уяўляе сабою раўніны, пакрытыя хмызняком, усё больш радзеючым на захад, дзе пачынаюцца стэпы і пустыні. На ўсходзе і паўднёвым усходзе захаваліся саваны і дубова-хваёвыя лясы (участкі крайняга паўднёвага ўсходу, на мяжы з Луізіянай значна забалочаныя).

Дзякуючы сваім памерам і геалагічным асаблівасцям, такім як разлом Балканес, Тэхас змяшчае разнастайныя ландшафты, агульныя як для паўднёвых, так і для Паўднёва-Заходніх рэгіёнаў ЗША. ^[10]

Клімат

Кліматычна Тэхас уяўляе дзве зоны: на поўдні (уздоўж узбярэжжа) субтрапічны , гарачы, на крайнім поўдні пераходзячы ў трапічны; у цэнтральнай і паўночнай частках кантынентальны з гарачым летам і прахалоднай зімой (сярэдняя тэмпература студзеня ад 1 да 15 ° C, ліпеня ад 25 да 30 ° C). Ападкі меншаюць па кірунку з усходу на захад ад 1000–1300 мм да 200–300 мм у год. Для Тэхаса характэрны частыя віхраслупы ў цэнтральнай частцы і эпізадычныя трапічныя цыклоны на ўзбярэжжа, якія прыводзяць да сур'ёзнага ўрону.

Флора і фауна

Тэхас багаты на разнастайнасць фауны і флоры. Самымі шматлікімі жывёламі з'яўляюцца каёты, алені і браняносцы. У Тэхасе некалькі нацыянальных запаведнікаў. Таксама ў прыгарадах можна ўбачыць грымучых змей. У гарах насяляюць пумы і скарпіёны.

Найбуйнейшыя населеныя пункты

Паводле звестак Бюро перапісу насельніцтва ЗША за 2010 год, у штаце налічваецца 25 гарадскіх агламерацый , дзве з якіх (Далас— Форт-Уэрт — Арлінгтан і Х'юстан— Галвестон — Бразорыя ) уваходзяць у дзясятку найбуйнейшых у ЗША ^[11] . Праз Тэхас праходзяць адзінаццаць міжштатных аўтамагістраляў – I-10 , I-20 , I-27 , I-30 , I-35 , I-37 , I-40 , I-44 , I-45 , I-69 і I-110 , якія злучаюць штат з Нью-Мексіка, Аклахомай, Арканзасам і Луізіянай. У Тэхасе маюцца таксама чатыры колцавыя трасы дапаможных міжштатных аўтамагістраляў – I-635 (Далас), I-820 (Форт-Уэрт), I-610 (Х'юстан), I-410 (Сан-Антоніа).

Адміністрацыйная сістэма і палітыка

EP

HH

CU

RV

JD

PR

BW

PC

TL

CC

VV

SN

ED

KY

UV

ZV

MV

DT

WB

DV

JH

ZP

SR

HG

CM

WC

KD

BK

JW→

KL

NU

SP

LO

MM

LS

FR

MN

BX

AT

WI

KA

BE

GD

RF

AR

CL

VC

JK

LV

DW

GZ

GU

CF

KN

BD

RL

KR

GI

KM

MR

SC

IR

RG

UP

CN

WD

LG

WK

EC

MD

GC

ST

TG

CQ

RN

QN

CJ

MC

MA

SS

LL

BT

BC

HY

TV

CW

BP

FT

CO

WH

MG

BI

FB

AU

WA

LE

BU

BZ

RB

MM

WM

BL

FA

LM

ML

CY

LP

MI

BR

CE

HM

BQ

ER

SV

HD

JO

HI

EL

NR

FS

LN

MS

GR

WL

HR

GV

CB

LR

ME

WR

HN

TR

SJ

PO

HA

JE

OR

NN

JA

TY

AN

SA

SB

SL

ND

CH

AE

HO

KF

VZ

RA

WO

UR

SM

GG

RK

PA

HS

MO

CS

BO

←MW

RR

TT

CP

FK↗

HP

DL→

LA

FN

HU

RW→

DA

CI

GS

CK

DN

TA

PK

WS

MU

CY

JC

PP

EA

SE

YG

AC

WT

WG

BY

TM

SF

CA

TO

JN

HK

KX

FD

HQ

CD

CT

KG

SW

FI

NL

MH

SY

KT

DC

MY

HL

BS

FY

CR

GA

BN

HW

MT

AW

GN

DO

LY

LC

HE

SI

CX

LB

HC

TE

YK

CZ

BA

PM

DS

RD

AS

DY

CG

WE

GY

QR

PT

OL

HT

MX

HB

RO

HJ

LI

OC

HF

SH

DM

Будынак Капітолія ў Осціне

Асновы адміністрацыйнай арганізацыі штата

Сумесная рэзалюцыя аб далучэнні Тэхаса да ЗША, прынятая кангрэсам у 1845 годзе, дае штату ўнікальнае права падзяліць сваю тэрыторыю на некалькі розных штатаў, лікам да пяці.

Губернатар Тэхаса - рэспубліканец Грег Эбат . Гэты пост ён заняў у студзені 2015 года, перамогшы на выбарах у снежні 2014 года прадстаўніцу дэмакратычнай партыі Уэндзі Дэвіс. У Сенаце штат прадстаўляюць два рэспубліканцы — Тэд Круз (з 2013 года) і Джон Корнін (з 2002 года).

Современная конституция Техаса , принятая в 1876 году, вторая по величине среди всех штатов. Как и многие другие конституции штатов, она чётко разделяет ветви власти и включает свод прав в основной текст (Первая Статья). Свод прав Техаса длиннее и более детализирован по сравнению со сводом прав США, он также включает некоторые техасские особенности.

Исполнительная ветвь власти состоит из губернатора , вице-губернатора (лейтенант-губернатора), инспектора общественных отношений, уполномоченного по земле, верховного прокурора, уполномоченного по сельскому хозяйству, железнодорожной комиссии из трёх человек, представителей народного образования и Секретаря штата.

За исключением Секретаря штата (которого назначает губернатор с согласия сената), все остальные должности — выборные. Также в штате немалую роль играют государственные правления и комиссии. Частично по причине большого аппарата чиновников, власть губернатора ограничена по сравнению с губернаторами других штатов и президентом США. Больше власти сосредоточено в руках вице-губернатора, который возглавляет сенат штата и создаёт сенатские комитеты и группы. Губернатор управляет полицией штата и имеет право накладывать вето на законы, утверждённые законодательными собраниями. Он также назначает членов исполнительных и судебных коллегий.

Высший орган законодательной власти Техаса, равно как любого другого штата за исключением Небраски , двухпалатный парламент . В палате представителей 150 человек, в сенате — 31. Глава нижней палаты парламента — спикер, во главе сената стоит вице-губернатор. Палата представителей собирается на регулярные заседания лишь один раз в два года.

Судебная система Техаса имеет репутацию одной из самых сложных в мире, причина тому — многочисленные уровни судебных инстанций и нюансы перекрывающих друг друга юрисдикций. В Техасе есть два суда высшей инстанции: Высший Суд Техаса — который рассматривает дела частных лиц — и Техасский Уголовный Суд. За исключением некоторых муниципальных образований, судьи всех уровней выбираются на местах голосованием, после чего должность утверждается губернатором. Департамент уголовного правосудия штата расположен в Хантсвилле .

В составе Техаса 254 округа , управляемых выборными комиссиями. Во главе такой комиссии стоит окружной судья, избираемый населением округа.

Политика штата

В политике Техаса в настоящий момент доминирует Республиканская партия , которая имеет большинство мест в техасском Сенате и Палате Представителей. Каждый избранный глава исполнительной власти — республиканец, равно как и каждый избранный член обоих судов высшей инстанции. Демократам не удавалось выиграть выборы в Техасе с 1994 года. Подавляющее большинство выбранных в Техасе конгрессменов — республиканцы, оба сенатора также республиканцы.

Сепаратистские явления

Гэты падзел мае празмерны аб'ём ці ўтрымоўвае малаважныя падрабязнасці. Калі вы не згодны з гэтым, калі ласка, пакажыце ў тэксце істотнасць выкладзенага матэрыялу. У адваротным выпадку раздзел можа быць выдалены. Падрабязнасці могуць быць на старонцы абмеркавання .

У гэтым артыкуле не хапае спасылак на крыніцы інфармацыі . Інфармацыя павінна быць правяраная , інакш яна можа быць пастаўлена пад сумнеў і выдалена. Вы можаце адрэдагаваць гэты артыкул, дадаўшы спасылкі на аўтарытэтныя крыніцы . Гэтая адзнака ўстаноўлена 16 сакавіка 2019 года .

6 марта 2011 года перед зданием Конгресса (парламента) в столице штата Техас Остине прошла демонстрация с требованием независимости штата. Причиной этого собравшиеся в первую очередь называли растущий национальный долг США. Демонстрация была приурочена ко дню независимости Техаса.

Организатором акции выступила малочисленная, но активная политическая организация « Республика Техас ». При этом сообщается, что в акции принимали участие и республиканцы, и демократы.

В 1836 году Техас стал независимым от Мексики государством. В 1845 году он заключил договор с США о вхождении на правах очередного штата в эту страну. В гражданской войне между северными и южными штатами 1861—1865 годах Техас участвовал на стороне южан, выступив против Вашингтона.

Члены « Республики Техас » считают, что в 1845 году эта территория была незаконно аннексирована Вашингтоном и в настоящее время находится под его оккупацией. Участники движения сформировали собственные правительство, судебную систему и правоохранительные органы. Кроме того, они подали судебные иски на крупные суммы против правительства США за «подрыв благосостояния Техаса».

Рик Перри , бывший губернатором с 2000 по 2015 годы, ещё весной 2004 года угрожал выходом Техаса из состава США. «У нас много сценариев, — заявил он тогда. — У нас великая страна, и у нас нет ни одной причины распускать наш союз. Но если Вашингтон продолжит совать нос в дела народа США, понятно, какой может быть итог всего этого. Техас — уникальное место, весьма независимое по своему духу».

В 2012 году, после переизбрания на второй срок Барака Обамы , на сайте Белого дома была размещена петиция к администрации президента США о мирном выходе из состава государства. К данной петиции впоследствии присоединились граждане ещё по меньшей мере 20 штатов. Эти обращения к президенту стали первым массовым «сепаратистским» протестом после выхода из состава США в 1861 году шести штатов Юга, которые не голосовали за новоизбранного президента Авраама Линкольна . Авторы петиций сослались на положения Декларации Независимости и Конституции США , а также на «пренебрежение федерального правительства» экономическими вопросами и «вопиющие нарушения прав граждан США». Однако в итоге петицию подписали &&&&&&&&&0125746.&&&&&0 125 746 человек, что составляет менее 0,5 % от общего населения Техаса.

Эканоміка

До Второй мировой войны в экономике Техаса преобладало сельское хозяйство. После второй мировой войны штат стал стремительно индустриализироваться. Его экономика (по состоянию на 2000 год) базируется в основном на информационных технологиях, нефтегазовой отрасли, выработке и экспорте электроэнергии, сельскохозяйственной деятельности и обрабатывающей промышленности. Два основных экономических центра: мегаполисы Хьюстон и Даллас— Форт-Уэрт , помимо них значительную экономическую роль играют Сан-Антонио и Эль-Пасо . Основная специализация Хьюстона — нефтехимическая промышленность и космические технологии (здесь базируется NASA ), в то время как Даллас является центром информационных технологий и сельскохозяйственной промышленности.

В зоне побережья Мексиканского залива развиты рыболовство, нефтедобывающая промышленность, а также туристический бизнес. В центральной и западной частях располагаются скотоводческие фермы и аграрные хозяйства ( кукуруза , хлопок ). Северо-западная часть штата поделена между множеством мелких частных нефтедобывающих компаний. Игорный бизнес на территории Техаса запрещён.

В 2009 году валовой продукт Техаса составил 1145 млрд дол. США ^[12] . Рост экономики штата подогревается наличием широкого спектра рабочих мест, низкой стоимостью проживания, высоким уровнем жизни, отсутствием налога штата, льготным налогообложением бизнеса и слабым вмешательством в бизнес со стороны государства. Также немаловажным аспектом является благоприятный климат ^{[ источник не указан 3852 дня ]} .

Параўнальная ацэнка

Британский еженедельник The Economist отмечает, что наиболее близким аналогом Техаса по ВВП является Россия: $1,144 трлн и $1,232 трлн соответственно (2009) ^[12] . Правда, уже в 2012 году разница составила почти 50 % — $1397,4 млрд. ^[13] у Техаса против $2030 млрд у России ^[14] .

В 2015 году Техас существенно обошёл Россию по ВВП(номинал) — $1,639 трлн и $1,325 трлн соответственно.

Адукацыя

В Техасе находятся пять ведущих университетов страны — Техасский технологический университет в Лаббоке , Техасский университет в Остине (в его систему входят 9 академических университетов) и Техасский университет A&M в Колледж-Стейшене , соперничество между которыми идёт со времён их основания в период XIX века — начала XX века, а также Университет Райса и Хьюстонский университет (оба в Хьюстоне). Также в Техасе располагается множество медицинских институтов высокого уровня.

Культура

Культура Техаса вобрала в себя множество этнических и внешних региональных традиций, благодаря непрекращающейся иммиграции из других штатов и стран, при этом многие культурные институты Техаса (спорт, музыка, архитектура, кухня и др.) были порождены пограничным положением штата (близость с Мексикой).

Спорт

Первое в мире родео прошло в Пекосе, штат Техас. ^[15]

Дэмаграфія

В 1990-х годах Техас обогнал штат Нью-Йорк , до этого находившийся на втором месте по численности населения. По оценкам на 2018 год, население штата составляет 27 885 195 человек ^[16] . По данным на 2004 год в Техасе проживает 3,5 миллиона (15,6 %) человек, родившихся за пределами США (из них приблизительно 1,2 миллиона нелегальных иммигрантов). Данные переписи населения показывают, что в Техасе проживают 7,8 % детей до 5 лет, 28,2 % до 18 лет, и 9,9 % старше 64 лет. Женщины составляют 50,4 % населения.

Национальный и расовый состав

Большинством являются потомки англо-саксов и немцев, а также мексиканцы. В последние годы растёт число переселенцев азиатских корней, особенно в таких городах, как Хьюстон и Даллас. В Техас приезжают переселенцы из Китая , Вьетнама , Индии , Южной Кореи , Японии , Тайваня , Пакистана и других стран.

Наиболее представленными этническими группами Техаса являются мексиканцы (31,6 %), афроамериканцы (11,8 %), немцы (11 %), ирландцы и англичане (по 8 %). На юго-востоке штата имеются компактные поселения французов (до 600 тыс. чел.) и чехов (до 200 тыс. чел.), в городах много итальянцев (400 тыс. чел.) и поляков (200 тыс. чел.). Парадоксальным образом, такой крупный штат как Техас, имеет всего 3 индейских резервации , крайне ничтожных по территории, что явилось следствием техасской политики XIX века: ещё среди лидеров Республики Техас было мнение, что индейцы должны подвергнуться истреблению как варварская раса, не поддающаяся цивилизации (тогда было популярным мнение, что «белый и краснокожий никогда не уживутся вместе»). Индейцы также сами подавали повод — вплоть до середины 1860-х они совершали атаки на белых — однако, как правило, после нарушений обязательств самими белыми поселенцами. К концу 1870-х годов все крупнейшие племена эмигрировали из Техаса. За период с 2000 по 2010 гг. население штата выросло на 20,6 %, в том числе латиноамериканцы — на 65 %, европейцы — на 4,2 %.

По данным на 2010 год в современном Техасе представлены следующие расы ^[17] :

• 70,4 % — белые американцы
• 11,8 % — афроамериканцы
• 3,8 % — американцы азиатского происхождения
• 0,7 % — коренные народы США
• 0,1 % — гавайцы и обитатели островов Тихого океана
• 10,5 % — другие расы
• 2,7 % — смешанные расы

Помимо этого, 37,6 % населения составляет крупнейшее национально-языковое меньшинство, латиноамериканцы США всех рас ^[18]

Рэлігія

Согласно данным по вероисповеданию среди жителей Техаса 58 % протестантов , 28 % католиков , 1 % христиан прочих конфессий, 2 % представителей нехристианских религий. 11 % населения — атеисты . Из протестантских церквей самые крупные баптисты (21 % населения), методисты (8 %) и пятидесятники (3 %) (Техас один из штатов, входящих в так называемый Библейский пояс ).

Факты

• Над Техасом в разные времена развевались 6 флагов: французский Флёр-де-Лис , испанский , мексиканский , флаг Республики Техас , флаг Конфедеративных Штатов Америки и, наконец, США .
• Капитолий штата Техас , находящийся в Остине , в целом повторяет внешний вид вашингтонского , но облицован розовым гранитом и сверху украшен статуей Свободы, держащей в руках техасскую звезду. Как губернаторские здания некоторых других южных штатов, техасский Капитолий обращён к югу, а не к северу. Здание техасского Капитолия выше вашингтонского и несколько менее массивно.
• Столица штата Техас переезжала 15 раз.
• В Техасе наиболее активно применяется смертная казнь по сравнению с другими штатами, где она используется. По состоянию на 14 сентября 2019 года Техас казнил 566 из 1505 человек, казненных в США с 1976 года (более 30 % казненных при населении менее 10 % от всей страны) ^{[19] [20]} .

Нататкі

Спасылкі

• texas.gov (англ.) — официальный сайт штата Техас